Առողջապահության համաշխարհային վիճակագրություն 2021

COVID-19-ը լուրջ մարտահրավերներ է ստեղծում բնակչության առողջության և բարեկեցության համար ամբողջ աշխարհում և խոչընդոտում է Կայուն զարգացման նպատակներին և ԱՀԿ-ի «եռակի միլիարդի» նպատակներին հասնելու առաջընթացին։

ԱՀԿ «Եռակի միլիարդի» նպատակները ԱՀԿ-ի և անդամ պետությունների միջև ընդհանուր տեսլական են, որոնք օգնում են երկրներին արագացնել Կայուն զարգացման նպատակների իրականացումը: Մինչև 2023 թվականը նրանք նպատակ ունեն հասնել հետևյալի. մեկ միլիարդ ավելի շատ մարդիկ կվայելեն ավելի լավ առողջություն և բարեկեցություն, մեկ միլիարդ ավելի շատ մարդիկ կօգտվեն համընդհանուր առողջապահական ապահովագրությունից (ծածկված առողջապահական ծառայություններով՝ առանց ֆինանսական դժվարությունների) և մեկ միլիարդ ավելի շատ մարդիկ կպաշտպանվեն առողջապահական արտակարգ իրավիճակներից:

2021 թվականի մայիսի 1-ի դրությամբ ԱՀԿ-ին հաղորդվել է COVID-19-ի ավելի քան 153 միլիոն հաստատված դեպքի և դրա հետ կապված 3.2 միլիոն մահվան դեպքի մասին: Ամերիկայի և Եվրոպական տարածաշրջաններն ամենաշատն են տուժել, որոնք միասին կազմում են աշխարհում գրանցված դեպքերի ավելի քան երեք քառորդը՝ համապատասխանաբար 6114 և 5562 դեպքերի մակարդակով 100 000 բնակչի հաշվով, և COVID-19-ի հետ կապված բոլոր մահերի գրեթե կեսը (48%) տեղի է ունեցել Ամերիկայի տարածաշրջանում, իսկ մեկ երրորդը (34%)՝ Եվրոպական տարածաշրջանում:
Հարավարևելյան Ասիայի տարածաշրջանում մինչ օրս գրանցված 23.1 միլիոն դեպքերից ավելի քան 86%-ը վերագրվում է Հնդկաստանին։ Վիրուսի լայն տարածմանը չնայած, մինչ օրս COVID-19 դեպքերը, կարծես, հիմնականում կենտրոնացած են բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում (ԲԵԵ)։ Աշխարհի COVID-19 դեպքերի կուտակային թվի գրեթե կեսը (45%) կազմում են ամենաշատ տուժած 20 ԲԵԵ երկրները, սակայն դրանք կազմում են համաշխարհային բնակչության միայն մեկ ութերորդը (12.4%)։

COVID-19-ը վեր է հանել եկամտային խմբերի միջև երկարատև անհավասարություն, խաթարել է անհրաժեշտ դեղորայքի և առողջապահական ծառայությունների հասանելիությունը, սպառել համաշխարհային առողջապահական աշխատուժի կարողությունները և բացահայտել երկրների առողջապահական տեղեկատվական համակարգերում առկա զգալի բացթողումներ։

Մինչ բարձր ռեսուրսներով բնակավայրերը բախվել են առողջապահական ծառայությունների գերծանրաբեռնվածության հետ կապված մարտահրավերների, համավարակը լուրջ մարտահրավերներ է ստեղծում ցածր ռեսուրսներով բնակավայրերի թույլ առողջապահական համակարգերի համար և վտանգում է վերջին տասնամյակների ընթացքում առողջապահության և զարգացման ոլորտում դժվարությամբ ձեռք բերված նվաճումները։

35 բարձր եկամուտ ունեցող երկրներից ստացված տվյալները ցույց են տալիս, որ կանխարգելիչ վարքագծերը նվազում են տնային տնտեսությունների գերբնակեցման (սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի չափանիշ) աճին զուգընթաց։

Ընդհանուր առմամբ, ոչ մարդաշատ տնային տնտեսություններում ապրող մարդկանց 79%-ը (35 երկրների միջին արժեքը) հայտնել է, որ փորձում է ֆիզիկապես հեռու մնալ մյուսներից՝ համեմատած ծայրահեղ մարդաշատ տնային տնտեսություններում ապրող մարդկանց 65%-ի հետ։ Ձեռքերի ամենօրյա լվացման պրակտիկան (ձեռքերը օճառով և ջրով լվանալը կամ ձեռքերի ախտահանիչով լվանալը) նույնպես ավելի տարածված էր ոչ մարդաշատ տնային տնտեսություններում ապրող մարդկանց շրջանում (93%)՝ համեմատած ծայրահեղ մարդաշատ տնային տնտեսություններում ապրողների հետ (82%)։ Հանրային վայրերում դիմակ կրելու առումով, ոչ մարդաշատ տնային տնտեսություններում ապրող մարդկանց 87%-ը վերջին յոթ օրվա ընթացքում հանրային վայրերում դիմակ է կրել ամբողջ կամ գրեթե ամբողջ ժամանակ՝ համեմատած ծայրահեղ մարդաշատ պայմաններում ապրող մարդկանց 74%-ի հետ։

Աղքատության հետ կապված պայմանների համադրությունը նվազեցնում է առողջապահական ծառայությունների և ապացույցների վրա հիմնված տեղեկատվության հասանելիությունը՝ միաժամանակ ավելացնելով ռիսկային վարքագծերը։